دکتر شراره حبیبی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی معتقد است، رشته علوم تربیتی برخلاف تصور بسیاری از افراد،رشته پیچیدهای است و آموزش آن نیاز به تخصص در زمینههای مختلف دارد. باید در رشته علوم تربیتی به مطالعه ابعاد آموزش پرداخت تا ارکان واصول حاکم وهدفها وروشهای آن را فرا گرفت. تخصص صرف به تنهایی کافی نیست. به اعتقاد وی،جایگاه علوم تربیتی در دانشگاه به عنوان یک رشته دانشگاهی جایگاه رفیعی درمیان رشتههای دانشگاهی دارد. اهدافی را تعیین می کند که درتربیت دینی نیز مطرح است که به شرح زیراست :
۱-رشد شخصیت وهدایت وایجاد صفات واخلاق پسندیده وحفظ کرامت وارزش والای انسان.
۲- ایجاد آگاهی وشناخت درافراد
۳-رهایی عقل واندیشه از قید و بندها و هدایت انسان به سوی آزادی وکمال
۴- آشنا ساختن باشیوه های اساسی آموزش.
۵-ایجادتغییرات اساسی و مطلوب در رفتار افراد درزمینههایمعنوی،اخلاقی،عقلانی،اجتماعی و و عاطفی و…
۶-تشویق به فراگیری مطالب از طریق تفکر تا به تدریج روح علمی درافراد رسوخ کند.
۷-رشد تفکر انتقادی…
از نظر دکتر حبیبی، این رشته رسالت تربیتی و علم آموزی دارد. علم آموزی در این رشته باید تأثیر تربیتی داشته باشد. وی باور دارد، رشته علوم تربیتی مادر همه رشته ها است و دانشجویان را برای ادامه تحصیل در این رشته باید تشویق نمود چون بهترین است.
دکتر مجید ربیعی، عضو هیأت علمی دانشگاه، معتقد است برای تبیین جایگاه علوم تربیتی در جامعه همین بس که تفاوت جوامع توسعه یافته و در حال توسعه در سرمایه انسانی میباشد.این امر بدان لحاظ است که توسعه امری درون زا و وابسته به سرمایه انسانی آن جامعه میباشد . بدیهی است لازمه تولید سرمایه انسانی توانمندسازی انسانهای یک جامعه متناسب با استعداد، نیاز افراد، اهداف و آرمانهای جامعه است و تحقق این امر تنها از طریق تعلیم و تربیت صحیح و یادگیری مادام العمر حاصل می شود . علوم تربیتی یک رشته علمی با هدف تبیین چشمانداز ، استراتژي ، خطمشیها ، روشها و ابزار مناسب جهت به فعلیت رساندن استعدادهای موجود در جامعه متناسب با نیاز فرد و جامعه است و از آنجا که نیازها در حال تغییر است، این علم دائما در حال تغییر است تا نسل آینده دانش، مهارت و نگرش مورد نیاز برای پاسخگویی به چالشهای پیشرو را طی فرآیند یاددهی-یادگیری کسب نماید. جوامع برای دستیابی به این امر یعنی تعلیم و تربیت نسل آینده اقدام به ایجاد نظام آموزشی نموده اند که مشتمل بر دو بخش آموزش عمومی تحت نظارت وزارت آموزش و پرورش و آموزش تخصصی در قالب دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی است. تعلیم و تربیت جوانان در دانشگاه و فراهم ساختن بسترهای سخت افزاری و نرم افزاری لازم جهت دانشجویان و نخبگان جامعه مستلزم پشتوانه علمی- پژوهشی مناسب در زمینه فرآیند یاددهی-یادگیری و دستیابی به شیوههای صحیح در زمینه شناسایی، انتخاب و تربیت اساتید بر اساس شایستگیهای مورد نیازجوامع است.از طریق نفوذ علوم تربیتی به دانشگاه در کلیه عرصههای مدیریتی است باید توجه شود. استاد دانشگاه قبل از آنکه یک متخصص یک حوزه دانشی باشد، باید یک مربی و متخصص تعلیم و تربیت باشد. چیزی که در نظام آموزش عالی کمتر به آن توجه میشود و افراد به صرف تخصص در یک رشته علمی و بدون داشتن تجربه و تخصص در حوزه علوم تربیتی در لایه های مدیریتی تا تدریس در کلاس درس مشغول فعالیتاند. این بی توجهی به جایگاه والای علوم تربیتی در دانشگاه موجب ناکارآمدی این نظام در کشور شده که نشانه آن در کیفیت پایین فارغ التحصیلان مقاطع دانشگاهی مشهود است. بنابراین به منظور پیشرفت و توسعه جامعه از طریق توانمند سازی اعضاء جامعه و ارتقاء بهره وری نیروی انسانی شایسته است، توجه ویژهای به علوم تربیتی گردد.
دکتر افسانه صابر، عضو هیأت علمی دانشگاه، جایگاه علوم تربیتی را در دانشگاه و جامعه چنین مطرح می کند که علوم تربیتی با پرورش انسانیت و توانمندسازی ارتباط مستقیم دارد. علومی است که به ظرفیت و پتانسیل انسانها توجه دارد و پرورش سرمایه روانشناختی و استعدادهای افراد محور اساسی این علوم می باشد. نقش این علوم به قدری باید قوی و تأثیر گذار درکنار سایر علوم دیگر قرار گیرد که نیروی انسانی را تبدیل به سرمایه انسانی کند ، که وجود این سرمایه انسانی باعث جامعه خوشبخت و گردش چرخه صنعت می گردد. علوم تربیتی سبب افزایش انگیزه ، خودکارآمدی و تاب آوری انسانها را فراهم میکند .
دکتر بهارک شیرزاد کبریا، عضو هیأت علمی دانشگاه، معتقد است علوم تربیتی زیر بنای همهی علوم و نقش کلیدی و بنیادی برای تغییر و اصلاحات خصوصا در دانشجویان دارد. وی معتقد است علوم تربیتی با ایجاد تغییرات بنیادین در دانشگاه و جامعه نقش مهمی را ایفا می کند.
دکتر پریناز بنی سی، عضو هیأت علمی دانشگاه و معاونت پژوهشی دانشگاه، چنین بیان می کند که تعلیم و تربیت نقش اساسی در دانشگاهها به خصوص آموزش عالی دارد، تعلیم و تربیت چون به دو بعد آموزش و پرورش اشاره میکند. از این رو، یک ضرورت در آموزش عالی است و یکی از آرمانها، رویکردها و مأموریتهای اصلی نظام آموزش عالی باید تعلیم و تربیت باشد. در عین حال که یک محیط علمی و آکادمیک است ولی باید سعی کنیم که بسترهای لازم برای تربیت افراد فراهم شود، چرا که این افرادی که در دانشگاه تحصیل می کنند، در آینده می توانند پستهای مهم و حساس جامعه را برعهده بگیرند.
دکتر فریبا حنیفی ، عضو هیأت علمی دانشگاه، جایگاه و نقش علوم تربیتی در دانشگاه و جامعه را در چهار مرحله زیر بیان می نماید:
۱-علوم تربیتی مرکز ثقل هر آموزشی می باشد، مخصوصا در دانشگاهها به دلیل نقششان در انسان سازی مطرح است.
۲-علوم تربیتی یک میان رشته است یعنی یک متخصص در این حوزه میبایست به ترکیبی از علوم زیست شناسی و فلسفه و …. مسلط باشد، که این مبین هم پیچیدگی این رشته و هم حساسیت آن است به همین دلیل قابل مقایسه با رشته های دیگر نیست. در یک زمان تسلط به چند رشته بسیار دشوار است.
۳-با تسلط در ترکیبی از چند رشته فلسفه، روانشناسی و مشاوره و .. می توان بهتر انسان را با تمام فراپیچیدگیش شناخت، که با مطالعه در یک رشته نمی تواند به طور کامل انجام شود و این از محاسن میان رشته ای بودن علوم تربیتی است.
۴-شنا خت نسبی اما علمی انسان، میتواند این امکان را برای مدیران آموزشی و مدرسان آموزشی فراهم نماید که در تشخیص و تدبیر و طراحی و اجرای برنامههای مورد نیاز شغلی و شخصی انسان ها موفق باشند.
بخشی از این مشکلات مربوط به حوزه تعلیم و تربیت رسمی و آشکار است و بخش اعظم آن در برنامه پنهان مستتر می باشد که نقش به سزایی در آموزش دارد و این هم از محاسن علوم تربیتی است .
دکتر حمید شفیع زاده ، دانشیار علوم تربیتی گرایش مدیریت آموزشی ، رشته علوم تربیتی در آموزش عالی ایران از چند جهت اهمیت دارد:
– این رشته به تربیت افرادی می پردازد که در آینده وظیفه آموزش و پرورش کودکان این مرزو بوم را برعهده می گیرند، چه در نقش مدیر مدرسه یا نقش معلم.
– این رشته به توسعه دانش روز در کودکان کمک شایانی کرده و می کند و توسعه این رشته در دانشگاهها با افزایش دانش و معلومات در مورد رشد شناختی، عاطفی، حرکتی و … در کودکان همراه شده است.
– از دیدگاه عمومی تر نیز رشته علوم تربیتی در دانشگاه به انسان سازی و توجه به معنویات در کنار دانش فنی توجه خاص نشان داده است. که سومین موردی که ایشان مطرح نمودند تقریبا با دیدگاه اول دکتر حنیفی از دیگر اعضای هیأت علمی دانشگاه تشابه داشت.
دکتر علی مردان رفیعی لیاولی ، مدرس دانشگاه علوم تربیتی از ماهیت میان رشتهای برخوردار است و با توجه به گرایشهای این رشته از علوم گوناگون بهره گرفته و دارای فواید علمی بسیار زیادی است و به عمل آموزش و تربیت در تمامی مراحل زندگی بشر از کودکی تا بزرگسالی پرداخته است و بهتر زیستن و چگونه زیستن و با هم زیستن و در نهایت به کمال گرایی جامعه انسانی کمک شایانی نموده است و در حوزه آموزش عالی متناسب با گرایشها به تربیت کارشناسان خبره در حوزه های آموزشی-تربیتی و تربیت مدرس پرداخته است که با علم روز به تعلیم و تربیت فرزندان ایران عزیز می پردازند. از لحاظ میان رشتهای بودن علوم تربیتی با نظر اساتیدی همچون حنیفی، حبیبی و بنی سی هم خوانی دارد.
✍🏻صدف پورمنصف
🛎️این مصاحبه در سال ۱۳۹۶ برای مقاله ای تحت عنوان«نقش و جایگاه علوم تربیتی در آموزش عالی ایران و جهان از منظر اساتید این حوزه» انجام شد، متأسفانه به موقع به همایش نرسید.
آخرین دیدگاهها